ΝΕΑ

Ο φίλος μου, ο Γιώργος ο Σάρρος, που για να ζήσει, να εξοικονομήσει το επ΄άρτω μόνο προσδοκώμενο έγινε καρδιολόγος, η ζωή του, η ψυχή του και το είναι του είναι μουσικός, είναι «ιατρός» της τέχνης, όταν μου έδωσε το συγκεκριμένο σιντί – ένα γλυκόλαλο ηπειρώτικο μήνυμα από τη Γεωργία-, μου ήρθαν πολλά στο μυαλό. Πρώτα όμως πέρασε από μπροστά μου η φωτεινή φυσιογνωμία του Αντώνη μας, που με το πάθος του και την εργατικότητά του, είναι σίγουρο θα αφήσει εποχή στο μουσικό στερέωμα ως εξαίρετος κλαρινίστας και υπηρέτης της μουσικής, καθώς και η καλλιτεχνική από πάσης απόψεως φυσιογνωμία του Νίκου του Κατσαρού.

Βέβαια ο Γιώργος μου δώρισε και ένα βιβλίο για το χωριό του την Κουτσούφλιανη που με άφησε για δυο βράδια ξενύχτι και ένας Θεός ξέρει ακόμα για πόσα άλλα. Τύφλα να ΄χουν οκτακόσια διδακτορικά από πεντακόσιους πανεπιστημιακούς. Το μεράκι δεν αγοράζεται, αλλά θα τα πούμε σε άλλα μέρη και θα τα γράψουμε, φίλε Γιώργο, σε άλλα έντυπα.

Το άκουσα πολλές, μα πάρα πολλές φορές το σιντί. Και προβληματίστηκα. Κάτι καλό, κάτι σπουδαίο και κάτι μοναδικό ενυπάρχει σ΄αυτό το σιντί, είπα μέσα μου. Κάτι που θα αφήσει εποχή και θα καθορίσει τα μουσικά ηπειρώτικα ακούσματα. Τι είναι αυτό; Έλα μου, ντε. Τι να είναι;

Κομπολόι οι συνειρμοί. Καταβυθίστηκε αληθινά η μνήμη. Βαθιά, πολύ βαθιά στα εσώτερα, στο μυχό της ψυχής. Κι άρχισε η μνήμη να ορίζει το καλό.

Είχα την τύχη να γνωρίσω έναν από τους μεγαλύτερους ποιητές της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Ατέλειωτες συζητήσεις για το τι εστί ποίηση, για την κοινωνική προσφορά της ποίησης και τη στράτευσή της ή όχι, για χίλια δυο πράγματα για την ποίηση. Κάποτε τον ρώτησα για τα κριτήρια που πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη προκειμένου να αξιολογήσουμε ένα ποίημα. Κι αυτός, επειδή ήξερε το κόλλημά μου με το δημοτικό τραγούδι, μου απάντησε. «Προσπάθησε να βγάλεις κάτι από το περίφημο δημοτικό τραγούδι «Ιτιά, ιτιά λουλουδιασμένη» και θα δεις πως θα καταρρεύσε ολόκληρο το μουσικό οικοδόμημα.΄Ετσι είναι και το καλό ποίημα. Αν προσθέσεις ή αφαιρέσεις κάτι, το ποίημα θα καταρρεύσει. Προσπάθησε να το κάνεις και θα δεις τι θα πάθεις».

Μετά ρώτησα έναν μουσικό, τον μαέστρο μας τον Βαγγέλη Κώτσιου να μου αποδείξει γιατί το «Αλησμονώ και Χαίρομαι» είναι σπουδαίο τραγούδι. Η απάντησή του ήταν γιατί είναι μοναδικό και συμπαγές. Ατόφιο. Προσπάθησαν πολλοί να προσθαφαιρέσουν, αλλά δεν τα κατάφεραν. Ο δάσκαλος βλέπετε είναι ευγενής. Εγώ κάπως αλλιώς θα το έλεγα. Συνέχισα ρωτώντας ένα μεγάλο σύγχρονο κλαρινίστα. Ποιος παίζει το καλύτερο κλαρίνο. Η απάντησή σου ήταν πως όλοι ξέρουμε και παίζουμε τα τραγούδια, αλλά ο ήχος του … είπε το όνομα συγκεκριμένου, είναι μοναδικός. Κι άλλα, και άλλα. Καλός καθηγητής είναι αυτός που έχει δική του άποψη, που ξεχωρίζει γι΄αυτή την άποψη και τη θεμελιώνει επαρκώς. Τι έχει λοιπόν, αυτό το σιντί; Τη μοναδικότητα. Είναι η φωνή, η χαρακτηριστική και η ατόφια φωνή, η παθιασμένη με την ΄Ηπειρο, της φίλης μας, της Γεωργίας που ξεχωρίζει.

Είναι το πάθος για τα ηπειρώτικα ακούσματα και είναι ο καημός, το μεράκι και το ηπειρώτικο μελωδικό «χούγιασμα» που βγαίνει από τα βάθη της ψυχής της και από τα μύχια της πνοής της. Είναι η ίδια η ύπαρξή της.

«Τραγούδια της ξενιτιάς και της αγάπης». Ηπειρώτικα τραγούδια. Δεκαέξι εν συνόλω παραδοσιακά τραγούδια με καημό, λατρεία, μεράκι και ιερότητα. Και ξέρετε κάτι;

Ξενιτιά έχει ο καθένας μας μέσα του. Ιδιαίτερα ο Ηπειρώτης που λόγω του δύσκολου τοπίου και χώρου του, αλλά και την ασυνέπειά του αναγκάζεται, έως και σήμερα, να μεταναστεύει. Σε πολλές και κοντινές ή και μακρινές πατρίδες.

Στην ξενιτιά όλα είναι βαριά και δύσκολα, η ζωή, ο βηματισμός, η μνήμη, η προσδοκία, η αγάπη και ο έρωτας, τα πάντα είναι μια φυλακή. Και υπάρχει η προσδοκία της πατρίδας που σε καρτερά, να σε αγκαλιάσει, να σε νανουρίσει, το χάδι και ο λόγος της μητέρας, η ευτυχία της πίκρας του καλωσορίσματος και του αποχωρισμού. Μνημονικοί τόποι γεμάτοι αισθήματα και προσευχές ελπίζοντας  όλοι μας σαν τον Οδυσσέα πως οι πόρτες της πατρίδας μας θα βρεθούν ανοιχτές, διάπλατες και οικείες.

Κι όταν αυτά αποτυπώνονται και χρωματίζονται μουσικά με πάθος και καημό και βαθύ στην ουσία αναστεναγμό η ξενιτιά μπαίνει για τα καλά στο πετσί του ηπειρώτη.

Κι ακόμα τραγούδια της αγάπης. Ο ηπειρώτης αγαπά, ερωτεύεται, καψουρεύεται και εκδηλώνει το συναίσθημά του με την αγάπη. Τραγούδια βαθιά χαραγμένα στην ηπειρώτικη συνείδηση.

Η φίλη μας η Γεωργία. ΄Ενας πανάξιος εργάτης της ηπειρώτικης παράδοσης, - αεικίνητη και ακούραστη – ιεροφάντης αληθινός. Η προσφορά της ανεκτίμητη στην ηπειρώτικη αποδημία. Δεν επιδίωξε ποτέ τίτλους και αξιώματα, δεν έχει ανάγκη, εμείς την έχουμε ανάγκη. ΄Ο,τι κάνει απορρέει από το μεράκι και το πάθος της για την ανάδειξη της ηπειρώτικης παράδοσης. Πανάξια και καθολικά αποδεκτή.

Η φωνή της, το ιδιαίτερο αυτό χάρισμά της κυριαρχεί σε όλο το σιντί και δίνει τον μουσικό τόνο σε όλα τα τραγούδια. Φωνή τραχιά σαν τα κακοτράχαλα ηπειρώτικα γκρεμοτόπια, δυνατή σαν την ψυχή του ηπειρώτη κι ατσάλινη – γαλβανισμένη από το ηπειρώτικο πάθος. Παθιασμένη συνταυτίζεται με το περιεχόμενο του τραγουδιού ζει και ζώνεται με τον καημό της ξενιτιάς και τον στεναγμό της αγάπης.

Είναι εξαιρετική η παρουσία η τραγουδιστική συνοδεία και του Γιώργου Σάρρου και του Νίκου Κατσαρού. Εύσημα πρέπει να αποδοθούν και στους μουσικούς που προανέφερα που κατάφεραν να περιγράψουν ηχητικά και μελωδικά το πάθος της ξενιτιάς και την κάψα της αγάπης.

Γεωργία σε ευχαριστούμε πάρα πολύ και ιδιαίτερα εγώ σου δηλώνω πως μέρες τώρα με συντροφεύεις και καθορίζεις τα ακούσματά μου. Να είσαι πάντα καλά.

                                       Χρήστος Τούμπανος

                                               Συγγραφέας