ΤΟ ΧΩΡΙΟ ΜΑΣ

Εκδήλωση μνήμης Εθνικής Αντίστασης στην Καλλιθέα Αρίστης

Εκδήλωση μνήμης Εθνικής Αντίστασης

στην Καλλιθέα Αρίστης


Την 21η  Αυγούστου 2016 στην Καλλιθέα Αρίστης Δ. Ζαγορίου με μια σεμνή τελετή τιμήθηκε ένα λαμπρό εγχείρημα της εθνικής αντίστασης του τόπου μας, που υψώθηκε στον χώρο του μύθου και έγινε τραγούδι. Η εκδήλωση έγινε στο μνημείο που στήθηκε εκεί το 1985 για το ηρωικό και απόλυτα πετυχημένο κατόρθωμα του 85 Συντάγματος ΕΛΑΣ την 7η  Σεπτεμβρίου 1944 εναντίον  του φυλακίου των Ναζί που έδρευε στο Χάνι Γ. Ζωίδη που υπήρχε τότε και καταστράφηκε κατά την επιχείρηση.

Στο λευκό μάρμαρο του απέριττου μνημείου διαβάζει κανείς :

«ΕΔΩ ΣΤΟ ΟΧΥΡΩΜΕΝΟ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΝΑΖΗΔΕΣ ΚΑΤΑΚΤΗΤΕΣ ΧΑΝΙ ΚΑΛΛΙΘΕΑΣ ΣΤΙΣ 7-9-1944 ΤΜΗΜΑ ΤΟΥ 85 ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΛΑΣ ΕΞΟΥΔΕΤΕΡΩΣΕ ΜΕ ΤΕΧΝΑΣΜΑ ΚΑΙ ΠΑΛΙΚΑΡΙΑ ΤΗΝ ΕΧΘΡΙΚΗ ΦΡΟΥΡΑ. ΕΠΕΣΕ ΗΡΩΙΚΑ Ο ΛΑΖΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΥΡΓΟ ΚΟΝΙΤΣΑΣ».

Η τελετή συνδιοργανώθηκε από τρεις Δήμους, Ζαγορίου, Καλπακίου, Κονίτσης και από το Παράρτημα Π.Ε.Α.Ε.Α. Κόνιτσας. Αρκετός κόσμος την παρακολούθησε με ιδιαίτερα αισθήματα συγκίνησης και περηφάνειας. Μετά την υποδοχή μας από τον κ. Α. Λάκκα και το σύντομο χαιρετισμό του, ακολούθησε επιμνημόσυνη δέηση και κατάθεση στεφανιών από τις οικείες τοπικές και στρατιωτικές αρχές, αλλά και από τους απογόνους των ηρωικών παλληκαριών. Συγκεκριμένα δάφνινα στεφάνια κατέθεσαν οι παρακάτω : η Βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ  και εκπρόσωπος της κυβέρνησης κ. Μ. Τζούφη, ο Δήμαρχος Ζαγορίου κ. Β. Σπύρου, ο Αντιδήμαρχος Δήμου Πωγωνίου κ. Χ. Γκόγκος, ο εκπρόσωπος στου Δήμου Κονίτσης κ. Α. Λάκκας, ο Σύνδεσμος Εφέδρων  Αξιωματικών Ν. Ιωαννίνων, τα παιδιά και ο εγγονός του ηρωικού παλληκαριού Λάζου Οικονόμου,η Κοινότητα Πύργου Κονίτσης ,η Αδελφότητα  Πύργου Κονίτσης, η Προοδευτική ΄Ενωση της Κοινότητας Πύργου Κονίτσης,  η ΠΕΑΕΑ Κονίτσης, η ΠΕΑΕΑ Ιωαννίνων-Δημοκρατικός Στρατός, ο εκπρόσωπος  Αγωνιστών των Δολιανών κ. Δ. Τσούβαλης και ο Πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Μεσοβουνίου κ. Γρ. Βαφειάδης, εγγονός του Γρ. Κωστόπουλου, ενός από τους οκτώ Μεσοβουνιώτες που πήραν μέρος στο όλο εγχείρημα.

Ακολούθησαν χαιρετισμοί. Πρώτη μίλησε η βουλευτής Μ. Τζούφη που τόνισε ότι η παρουσία όλων και η τελετή γίνεται για να τιμηθεί η ηρωική πράξη των δέκα ψυχωμένων παλληκαριών με επικεφαλής τον Χ. Ζδράβο να επιτεθούν και να εξοντώσουν τη γερμανική φρουρά στο Χάνι της Καλλιθέας, αλλά και το σκοτωμένο παλληκάρι, ο Λάζος Οικονόμου. Μάλιστα ως μέλος της Διακομματικής Κοινοβουλευτικής επιτροπής για τη διεκδίκηση των γερμανικών οφειλών αναφέρθηκε στο πόρισμα στο οποίο για πρώτη φορά και ομόφωνα κατέληξε η Βουλή το Φθινόπωρο. Σύμφωνα με αυτό, το ύψος των οφειλών ανέρχεται στα 270 δις ευρώ, συν τα 10,3 δις  ευρώ του αναγκαστικού κατοχικού δανείου, όπως επίσης συν τα 103 δις ευρώ για αποζημιώσεις για τα 558.000 θύματα και τους 80.000 αναπήρους. Στο πόρισμα επίσης περιλαμβάνονται οι απαιτήσεις της πατρίδας μας για τις κλεμμένες αρχαιότητες. Πληροφόρησε ακόμη για τις ενέργειες στις οποίες θα προβεί η ελληνική κυβέρνηση προκειμένου η Γερμανία να πληρώσει ό,τι οφείλει. Όπως χαρακτηριστικά είπε, το όλο θέμα πρώτα θα τεθεί στη Γερμανία και θα αναζητηθεί λύση δια της διπλωματικής οδού, ενώ, αν θα συναντήσει την άρνησή της, θα καταφύγει στα διεθνή δικαστήρια. Έκλεισε την ομιλία της τονίζοντας τη σημασία που έχουν οι τελετές μνήμης για την εθνική αντίσταση, όπως αυτή, για την παιδεία. Υποστήριξε, ορθά, την εισαγωγή στα βιβλία της ιστορίας και της διδασκαλίας της εθνικής αντίστασης, όπως και την ενίσχυση της συστηματικής ιστορικής έρευνας γύρω από αυτή. Οι τόποι θυσίας, όπως αυτός στο Χάνι Καλλιθέας, υπογράμμισε πρέπει να ενισχυθούν από όλους.

Σύντομο χαιρετισμό απηύθυνε ο Δήμαρχος Ζαγορίου, Β. Σπύρου, επισημαίνοντας το ρόλο της συνεργασίας και της ενότητας όλων για την επίτευξη εθνικών στόχων.

Ο πρόεδρος Δημ. Συμβουλίου Δήμου Πωγωνίου κ. Κ. Μάτσας κατέθεσε το σεβασμό  και την ευγνωμοσύνη του στα ηρωικά παλληκάρια, ενώ υπενθύμισε πως κάθε περιοχή του τόπου μας, εκτός από το Χάνι Καλλιθέας, είναι και τόπος θυσίας (Κεφαλόβρυσο, Δέμα Γεροπλάτανου, Κεράσοβο κ.ά.).

Ο Σωτ. Τουφίδης, ο πρωτεργάτης και μπροστάρης στο στήσιμο του συμβολικού και λιτού μνημείου στην Καλλιθέα, αλλά και ο ακούραστος ερευνητής και μαχητής στο να μην ξεχαστεί η εθνική αντίσταση του λαού μας, εκφώνησε τέλος τον επετειακό λόγο αναφερόμενος στο χρονικό του παράτολμου τρόπου εξουδετέρωσης της γερμανικής φρουράς. Με απλό και παραστατικό τρόπο εξιστόρησε τα συμβάντα πριν, κατά και μετά την εκτέλεση του όλου εγχειρήματος. Όπως ανέφερε η γερμανική φρουρά (40 άνδρες) είχε  εγκατασταθεί εκεί κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής και αποτελούσε τμήμα ευρύτερων στρατιωτικών κλιμακίων τοποθετημένων κατά μήκος του συγκοινωνιακού άξονα Κόνιτσας – Ιωαννίνων προκειμένου να ελέγχεται η τυχόν κίνηση και η διάβαση αντιστασιακών οργανώσεων. Το σχέδιο επίθεσης το εμνεύστηκε και κατέστρωσε ο διοικητής Γ. Καλλιανέσης (Μεσήνης) του 85ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ. Το υλοποίησε με 10 επίλεκτους μαχητές - ανάμεσά τους και ένας Ιταλός που είχε αυτομολήσει στον ΕΛΑΣ -  με επικεφαλής τον  Χ. Σδράβο, ντυμένοι βλάχικα ( βλάχοι και βλαχοπούλες), μεταμφίεση που έπαιξε καίριο ρόλο στην εξαπάτηση και την έλλειψη άμεσης αντίδρασης της γερμανικής φρουράς, καθώς το όλο σχέδιο της επίθεσης στηριζόταν στον αιφνιδιασμό. Ο ίδιος ο Γ. Καλλιανέσης επέβλεπε από ένα ύψωμα 150 μέτρα μακριά από το φυλάκιο μαζί  με μια διμοιρία ανδρών, ενώ είχε παρατάξει ακόμη δυο : τη μία, μέσα στη νύχτα, γύρω από τα συρματοπλέγματα του φυλακίου και την άλλη στο ύψωμα ΄Αγιος Χαράλαμπος Μεσοβουνίου. Η ομάδα των 10 ανδρών «βλάχων»  διανυκτέρευσε στα Μεσοβουνιώτικα αμπέλια και το χάραμα, με το κρούξιμο του ήλιου στον Κασιδιάρη – όπως προέβλεπε το σχέδιο- , κατέβηκαν στη δημοσιά και βάδισαν για το Χάνι. ΄Οταν έφτασαν, ο φρουρός ζήτησε τα χαρτιά τους. Ο Χ. Σδράβος μεταμφιεσμένος σε βλάχο, κάνοντας πως τα ψάχνει στο βλάχικο σακούλι, αστραπιαία βγάζει το όπλο που έκρυβε σε αυτό και σκοτώνει το φρουρό. Ακολουθεί σφοδρή μάχη, ενώ σπεύδουν και οι λοιποί άνδρες των διμοιριών του ΕΛΑΣ για βοήθεια. Τα αποτέλεσμα νικηφόρο για τα ηρωικά παλληκάρια της εθνικής αντίστασης : η γερμανική φρουρά είχε εξοντωθεί, αφού 25 είχαν σκοτωθεί, 12 πιάστηκαν αιχμάλωτοι και ελάχιστοι διέφυγαν προς το Καλπάκι για βοήθεια. Ωστόσο στη γενναία αυτή μάχη έχασε τη ζωή του ο Λάζος Οικονόμου, ένας από την ηρωική ομάδα των 10, τον οποίο έθαψαν στο δρόμο από Καλλιθέα προς Αρίστη, ενώ τραυματίστηκε ο Ευάγγελος Ντακουβάνος. Οι μαχητές του ΕΛΑΣ μετά το τέλος της μάχης πήραν και φόρτωσαν στα ζώα όσα όπλα μπορούσαν και έφυγαν για την Αρίστη και τα ενδότερα του Ζαγορίου.

Τη γενναία ομάδα θανάτου των 10 παλληκαριών αποτελούσαν οι παρακάτω :

  • Ζδράβος Χαρίσης, από την Κόνιτσα, αρχηγός της ομάδας,

  • Αναστασίου Νάκος, από την Κόνιτσα,

  • Μόκας Γιώργος, από τη Φούρκα  Κόνιτσας,

  • Ντακουβάνος Ευάγγελος, από το Κεράσοβο Κόνιτσας,

  • Ντακουβάνος Νικόλαος, από το Κεράσοβο Κόνιτσας,

  • Οικονόμου Λάζος, από τον Πύργο Κόνιτσας,

  • Τσιάρας Κωνσταντίνος, από τα Γιάννινα,

  • Σπύρου Αποστόλης, από τα Πεστά Ιωαννίνων,

  • Χασιώτης Χρήστος, από το Δίστρατο Κόνιτσας,

  • Πετατσίνι Βίκτωρ, Ιταλός αντιφασίστας.

     

    Όπως  τόνισε ο Σωτ. Τουφίδης, στην κατοχή έγιναν πολλές  και γενναίες μάχες με τον εχθρό, το κατόρθωμα όμως των ανταρτών στο Χάνι Καλλιθέας υπήρξε μοναδικό στην πρωτοτυπία του. Σχεδιάστηκε με φαντασία από τη διοίκηση του ΕΛΑΣ και εκτελέστηκε με απαράμιλλο ηρωισμό από την ομάδα θανάτου των 10 παλληκαριών. Η λαμπρή νίκη διαδόθηκε από στόμα σε στόμα στα χρόνια της κατοχής, έκανε πάταγο και γέμισε με χαρά και περηφάνεια το λαό, ενώ γρήγορα η λαϊκή μούσα το απαθανάτισε κάνοντάς το τραγούδι. Υπογράμμισε με έμφαση τη σημασία των τελετών μνήμης για την εθνική αντίσταση ιδιαίτερα για τους νέους που την αγνοούν ή ελάχιστα γνωρίζουν γι΄αυτή. Ο ίδιος εξέφρασε την επιθυμία  μεθερμνηνεύοντας τα αισθήματα όλων μας να στηθεί στο χώρο του μνημείου και ο αδριάντας του Λάζου Οικονόμου. Η τελετή έκλεσε με το τραγούδι του Χανιού της Καλλιθέας που εκτέλεσαν ωραία οι κυρίες Β. Κοντοκάλλη και Ι. Τζόμπου από την Αρίστη συνοδευόμενες από τον Δ. Χαντζαρόπουλο από το Μεσοβούνι, που είχε και τον συντονισμό της εκδήλωσης, και το ψάλσιμο του εθνικού ύμνου. Μια λιτή τελετή λοιπόν, όπως αρμόζει στις τελετές μνήμης και τιμής, για την λαμπρή και νικηφόρα σελίδα της εθνικής αντίστασης του τόπου μας. ΤΙΜΗ ΚΑΙ ΔΟΞΑ σε όλα τα ψυχωμένα  παλληκάρια που έπεσαν στις μάχες εθνικής αντίστασης του λαού μας, αλλά και σε όσους έλαβαν μέρος σε αυτή!

    ΑΓΛΑΪΑ ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΥ

    Από το Μεσοβούνι Δ. Ζαγορίου









Για το βίντεο της εκδήλωσης πατήστε ΕΔΩ.

Από το περιοδικό Κόνιτσα ,  φάνης βαρδάκης







bullet hover email hover menu arrow